Tổng thống Panama thông báo đại sứ nước này đã gửi công hàm hủy thỏa thuận tham gia Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc.
“Đại sứ Panama tại Bắc Kinh đã trình công hàm rút khỏi Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI)”, Tổng thống Jose Raul Mulino ngày 6/2 thông báo, thêm rằng quyết định được đưa ra từ trước khi Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio thăm Panama hồi đầu tuần.
Ông cho biết đã dành nhiều thời gian để đánh giá lại quan hệ Panama – Trung Quốc và coi đây là lựa chọn tốt nhất cho đất nước.
Động thái gửi công hàm rút khỏi BRI diễn ra chỉ 4 ngày sau khi Ngoại trưởng Mỹ gặp Tổng thống Panama. Sau cuộc gặp, ông Mulino thông báo nước này sẽ nghiên cứu kết thúc sớm thỏa thuận. Tổng thống Mỹ Donald Trump sau đó tuyên bố thêm rằng sẵn sàng “dùng biện pháp mạnh” để giành quyền quản lý kênh đào Panama với cáo buộc “Trung Quốc đang kiểm soát” tuyến đường thủy chiến lược này.
Tổng thống Panama Jose Raul Mulino tại cuộc họp báo ngày 6/2 tại thủ đô. Ảnh: AFP
Panama và Trung Quốc ký bản ghi nhớ với tên gọi “Hợp tác trong khuôn khổ Vành đai kinh tế, Con đường Tơ lụa (SREB) và Con đường Tơ lụa trên biển trong thế kỷ 21 (MSR)” vào năm 2017, dưới thời Tổng thống Juan Carlos Varela. Vào thời điểm đó, Panam vừa thiết lập quan hệ ngoại giao với Trung Quốc, sau khi cắt quan hệ với Đài Loan, và là nước đầu tiên ở Mỹ Latin tham gia BRI.
SREB và MSR là hai cấu thành chính của Sáng kiến Vành đai và Con đường do Trung Quốc khởi xướng từ năm 2013, gồm mạng lưới các tuyến đường bộ, đường sắt, đường thủy, đường ống, cảng biển… kết nối giữa Trung Quốc với phần còn lại của thế giới.
Văn kiện giữa Panama và Trung Quốc có điều khoản tự động gia hạn hiệu lực sau mỗi ba năm, cho đến khi một trong hai bên yêu cầu hủy thỏa thuận. Bên đề nghị rút khỏi thỏa thuận phải báo trước cho bên còn lại trước ba tháng bằng công hàm ngoại giao và hai nước phải “đạt được thống nhất” thì bản ghi nhớ mới hết hiệu lực. Tuy nhiên, những chương trình hợp tác đã được triển khai trước đó “vẫn phải được thực hiện theo kế hoạch”.
“Tôi không hiểu nổi ý định của chính phủ tiền nhiệm khi ký thỏa thuận này với Trung Quốc. Suốt bao năm qua, thỏa thuận đã mang lại lợi ích gì cho chúng ta? Những điều vĩ đại mà BRI hứa hẹn mang lại cho Panama là gì? Chúng ta sẽ không tham gia nữa. Tôi đã quyết thế”, ông Mulino nói.
Vị trí kênh đào Panama. Đồ họa: BBC
Panama sẽ cân nhắc lại một số dự án hợp tác với doanh nghiệp Trung Quốc, trong đó có thỏa thuận cho phép tập đoàn CK Hutchison Holding của Hong Kong thuê cảng biển gần hai đầu kênh đào Panama, được ký vào năm 2021 với thời hạn 25 năm và có điều khoản tự động gia hạn. Tổng thống Mulino nói sẽ đưa ra quyết định cuối cùng sau khi chính phủ hoàn tất kiểm toán thỏa thuận với doanh nghiệp này.
Trong những tháng qua, Tổng thống Trump và một số nhà lập pháp đảng Cộng hòa cho rằng các thỏa thuận hợp tác giữa Panama và Trung Quốc liên quan kênh đào xuyên Trung Mỹ đã vi phạm cam kết trung lập trong hiệp ước Mỹ – Panama năm 1977.
Chính phủ Panama phản bác những cáo buộc này, cho rằng hai cảng biển hợp tác vận hành cùng doanh nghiệp Trung Quốc nằm ngoài phạm vi kênh đào.
Trung Quốc chưa lên tiếng về quyết định rút khỏi BRI của Panama.
Hồi tháng 1, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh khẳng định Bắc Kinh “chưa từng can thiệp” vào vận hành kênh đào Panama hay chủ quyền của Panama. Bà nhấn mạnh Trung Quốc xem kênh đào nối liền Thái Bình Dương – Đại Tây Dương là “tuyến đường thủy quốc tế trung lập vĩnh viễn”.
Thanh Danh (Theo Reuters)
Thông báo: Baoangiang.com rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến cũng như bài vở của bạn đọc gần xa. Quý bạn đọc có tin bài muốn cộng tác xin gửi về địa chỉ email: [email protected] hoặc zalo: 0909090909.
Chúng tôi sẽ có nhuận bút tương xứng với chất lượng của bài viết nếu bài viết của Quý đọc giả được chọn để đăng trên trang của chúng tôi. Xin cám ơn!
