Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên – Ảnh: C.DŨNG
Trao đổi với Tuổi Trẻ nhân dịp đầu Xuân Ất Tỵ 2025, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã chia sẻ về những câu chuyện đằng sau kỷ lục xuất khẩu, những khó khăn của cộng đồng doanh nghiệp và định hướng hỗ trợ nền kinh tế nâng cao năng lực cạnh tranh.
400 tỉ USD và những ngành hàng vượt tỉ USD
* Xuất khẩu đã xác lập được kỷ lục mới khi vượt 400 tỉ USD trong một năm được đánh giá là có nhiều thách thức. Vậy Bộ trưởng có thể chia sẻ về những kết quả này?
– Với sự hội nhập tích cực của kinh tế quốc tế ngày càng đi vào chiều sâu và thực chất, đã mang lại nhiều kết quả nổi bật, cả về xuất khẩu, thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), giúp nâng cao vị thế quốc gia trên trường quốc tế.
Hội nhập kinh tế quốc tế không chỉ đóng vai trò là động lực tăng trưởng kinh tế mà còn góp phần nâng cao vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế
Nhờ vậy năm 2024, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đạt 405,53 tỉ USD, tăng 14,3% so với năm trước. Có 37 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỉ USD, chiếm 94,3% tổng kim ngạch xuất khẩu (có 8 mặt hàng xuất khẩu trên 10 tỉ USD, chiếm 69,0%).
Thu hút vốn FDI vào Việt Nam có điểm tích cực, khi vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài thực hiện tại Việt Nam năm 2024 tăng, ước đạt 25,35 tỉ USD, tăng 9,4% so với năm trước.
Hội nhập cũng giúp Việt Nam tham gia mạnh mẽ vào chuỗi giá trị toàn cầu với nhiều kết quả cụ thể. Đặc biệt trong các ngành sản xuất và công nghiệp hỗ trợ, tỉ lệ này tăng lên đáng kể.
Trong sân chơi toàn cầu, Việt Nam đã liên tục cải thiện các chỉ số cạnh tranh quốc gia và môi trường kinh doanh, tăng cường cải cách hành chính và chuyển đổi số.
Môi trường đầu tư ngày càng thông thoáng hơn nhờ các chính sách mở cửa cho đầu tư nước ngoài và giảm bớt các hạn chế đối với các ngành không thuộc lĩnh vực chiến lược.
Điều này giúp tăng cường niềm tin của nhà đầu tư và tạo động lực cho doanh nghiệp phát triển, với số lượng doanh nghiệp thành lập mới dự kiến tăng ít nhất 10% trong năm 2024.
Có những kết quả này, trong năm qua Bộ Công Thương đã tập trung các hoạt động hỗ trợ xuất khẩu, triển khai chiến lược xuất nhập khẩu hàng hóa đến năm 2030 với nhiều hoạt động đa dạng, phong phú.
Đặc biệt là việc tạo đột phá khai mở thị trường tiềm năng lớn ở Trung Đông, châu Phi, Nam Âu và thị trường Halal với việc đàm phán, ký kết Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện Việt Nam – UAE (CEPA).
Cùng đó, bộ đã có những đổi mới mạnh mẽ công tác xúc tiến thương mại theo hướng đa dạng hóa phương thức triển khai. Đẩy nhanh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và bền vững; nâng giá trị thương hiệu quốc gia của Việt Nam.
Nhận diện thách thức để tháo gỡ cho doanh nghiệp
* Dù đã có những điểm sáng tích cực, song Bộ trưởng nhìn nhận thế nào về những thách thức cho nền kinh tế và doanh nghiệp?
– Chúng tôi cũng nhìn nhận, các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp tiếp tục gặp nhiều khó khăn do khó tiếp cận nguồn vốn dù lãi suất đã giảm, chi phí nguyên vật liệu nhập khẩu tăng cùng với tỉ giá đồng USD tăng cao làm giảm tính cạnh tranh về giá của sản phẩm xuất khẩu.
Khu vực sản xuất trong nước phụ thuộc nhiều vào nguồn nguyên vật liệu nhập khẩu từ bên ngoài. Mức độ liên kết và hợp tác kinh doanh giữa các doanh nghiệp trong cùng một ngành và giữa các ngành còn hạn chế.
Đặc biệt là liên kết giữa các doanh nghiệp FDI với doanh nghiệp trong nước còn chậm, chưa thúc đẩy phát triển kỹ năng quản trị, chuyển giao công nghệ, hình thành các chuỗi cung ứng vật tư, nguyên liệu và cụm liên kết ngành.
Xuất khẩu mặc dù phục hồi tăng trưởng nhanh nhưng chưa bền vững, chịu nhiều tác động bởi các yếu tố bên ngoài. Phần lớn kim ngạch xuất khẩu của nước ta do FDI với trên 70%, nhưng phụ thuộc nhiều vào chuỗi cung ứng toàn cầu và chưa tạo được hiệu ứng lan tỏa, thúc đẩy doanh nghiệp trong nước tham gia.
Xuất khẩu cũng còn phụ thuộc vào một số thị trường lớn, chủ yếu là với các quốc gia Đông Bắc Á, Hoa Kỳ, ASEAN, EU (chiếm gần 80% tổng kim ngạch).
Nhiều mặt hàng xuất khẩu tại các thị trường này đối diện với các áp lực về điều tra phòng vệ thương mại, gian lận xuất xứ, các rào cản kỹ thuật liên quan đến môi trường, phát triển bền vững, chuyển đổi xanh…
Sẽ có nhiều chính sách để hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Trong ảnh: doanh nghiệp sản xuất xe đạp Thống Nhất – Ảnh: NGỌC AN
* Vậy trong năm 2025 Bộ Công Thương sẽ triển khai những hoạt động nào hỗ trợ doanh nghiệp, khắc phục những khó khăn trên, thưa Bộ trưởng?
– Để hỗ trợ hiệu quả cho doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất và xuất khẩu, Bộ Công Thương sẽ tập trung hoàn thiện thể chế, chính sách. Đẩy mạnh tái cơ cấu theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả và năng lực cạnh tranh dựa trên nền tảng của khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo.
Bộ sẽ tập trung nhiệm vụ đảm bảo cung ứng điện trên cơ sở rà soát, điều chỉnh Quy hoạch điện 8, phát triển điện hạt nhân, các nguồn điện khác. Tăng cường hội nhập kinh tế quốc tế, đàm phán và ký kết mới và nâng cấp các FTA với đối tác tiềm năng, tạo động lực tăng trưởng mới.
Tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng thương hiệu, thúc đẩy xuất khẩu bền vững; khai thác hiệu quả các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam là thành viên để đa dạng hóa thị trường, chuỗi cung ứng toàn cầu và đẩy mạnh xuất khẩu.
Khai thác và đón đầu làn sóng dịch chuyển đầu tư các ngành trọng điểm, thực thi hiệu quả các giải pháp kết nối chặt chẽ giữa các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài với doanh nghiệp trong nước để đáp ứng yêu cầu tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.
Ngoài ra là việc chú trọng đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác xúc tiến thương mại, kết hợp chặt chẽ giữa thương mại truyền thống với thương mại hiện đại nhằm khai thác hiệu quả thị trường nội địa 100 triệu dân.
Giải mã ‘kỳ tích’ xuất khẩu công nghệ
Thông báo: Baoangiang.com rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến cũng như bài vở của bạn đọc gần xa. Quý bạn đọc có tin bài muốn cộng tác xin gửi về địa chỉ email: [email protected] hoặc zalo: 0909090909.
Chúng tôi sẽ có nhuận bút tương xứng với chất lượng của bài viết nếu bài viết của Quý đọc giả được chọn để đăng trên trang của chúng tôi. Xin cám ơn!
