Bệnh zona: Cách phòng ngừa & chữa bệnh

Nguyên nhân

Virus varicella zoster gây ra phát ban dạng mụn nước, có thể dẫn đến đau, ngứa. Bất cứ ai từng bị thủy đậu đều có nguy cơ mắc bệnh zona về sau.

Nguyên nhân là do virus xâm nhập vào cơ thể gây ra bệnh thủy đậu đầu tiên. Sau khi hết bệnh, virus sẽ di chuyển vào và cư ngụ tại các mô thần kinh gần tủy sống, não.

Nhiều năm sau, virus có thể được kích hoạt trở lại, di chuyển dọc theo các sợi thần kinh đến da. Đây là lúc bệnh zona phát triển.

Triệu chứng

Giai đoạn tiền phát ban: Xuất hiện ít nhất hai ngày trước khi phát ban zona xuất hiện.

• Sốt và ớn lạnh.
• Mệt mỏi bất thường.
• Đau nhức cơ thể.
• Đau đầu.
• Cảm giác ngứa ran hoặc nóng rát ở trong hoặc dưới da ở, thường ở một bên cơ thể hoặc mặt.
• Nhạy cảm với ánh sáng (sợ ánh sáng).
• Đau bụng.

Giai đoạn bùng phát cấp tính:

• Các mụn nước đau đớn phát triển ở một bên mặt hoặc cơ thể. Các vị trí phát ban phổ biến nhất là ngực, bụng và lưng.
• Trong vòng vài ngày sau khi phát ban xuất hiện, các mụn nước vỡ ra và hình thành các vết loét hở trước khi đóng vảy trong 7-10 ngày.
• Phát ban biến mất trong vòng 2-4 tuần, một số người có thể bị sẹo và thay đổi màu da.

Nguy cơ

Hệ thống miễn dịch suy yếu có thể kích hoạt virus hoạt động trở lại. Sau khi mắc thủy đậu, những người có nhiều khả năng phát triển zona bao gồm:

• Từ 50 tuổi trở lên.
• Hay căng thẳng.
• Mắc bệnh ung thư, HIV hoặc bệnh khác làm suy yếu miễn dịch.
• Từng bị chấn thương nghiêm trọng.
• Dùng steroid dài hạn hoặc các loại thuốc khác có thể làm suy yếu miễn dịch.
• Không tiêm vaccine phòng bệnh zona, thủy đậu khi còn nhỏ hoặc khi trưởng thành.

Biến chứng

Bệnh zona có thể gây ra các biến chứng kéo dài, ngay cả khi đã hết phát ban bao gồm:

• Viêm não hoặc liệt mặt nếu ảnh hưởng đến một số dây thần kinh nhất định.
• Các vấn đề về mắt và mất thị lực nếu phát ban ở trong hoặc xung quanh mắt.
• Đau kéo dài sau khi phát ban, được gọi là đau thần kinh sau zona.

Các biến chứng ít gặp:

• Nhiễm trùng phổi.
• Mất thính lực.
• Tử vong.

Đường lây nhiễm

Người chưa có miễn dịch với bệnh thủy đậu tiếp xúc với dịch tiết, máu mủ của người bệnh zona trong giai đoạn mụn nước vỡ có thể nhiễm virus và phát ban.

Virus này còn có thể lây truyền qua ho và hắt hơi nếu mụn nước đã phát triển trong khoang miệng của người bệnh. Khi sang thương zona đã lành, khô lại, đóng mài thì khả năng lây truyền virus rất thấp.

Điều trị

Thuốc kháng virus

Thuốc kháng virus có thể giúp các vết loét mau lành hơn hơn và giảm nguy cơ biến chứng. Thuốc có hiệu quả nhất nếu dùng trong vòng ba ngày kể từ khi phát ban, vì vậy người bệnh nên đi khám càng sớm càng tốt.

Thuốc điều trị cơn đau

Các phương pháp điều trị cơn đau do bệnh zona có thể bao gồm:

• Thuốc chống co giật.
• Thuốc bôi.
• Thuốc gây tê.
• Thuốc không kê đơn.
• Thuốc giảm đau theo toa.
• Thuốc chống trầm cảm ba vòng.
• Miếng dán giảm đau tại chỗ.
• Tiêm steroid và thuốc gây tê tại chỗ.

Phòng ngừa

Tiêm phòng vaccine có tác dụng ngăn ngừa bệnh zona và biến chứng liên quan. Không nên tiêm vaccine nếu đang bị zona, đang mang thai…

Chẩn đoán

Bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh zona dựa trên hình dạng, vị trí phát ban. Ngoài ra, xét nghiệm phản ứng chuỗi polymerase (PCR) có thể được thực hiện trong các trường hợp sau:

• Biểu hiện không điển hình, ví dụ phát ban lan rộng hoặc không có.
• Hệ thống miễn dịch suy yếu.
• Sử dụng tăm bông vô trùng để lấy dịch từ mụn nước hoặc mẫu vảy để xác định.

Bảo Bảo (Theo WebMD, Very Well Health)

Thông báo: Baoangiang.com rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến cũng như bài vở của bạn đọc gần xa. Quý bạn đọc có tin bài muốn cộng tác xin gửi về địa chỉ email: [email protected] hoặc zalo: 0909090909.

Chúng tôi sẽ có nhuận bút tương xứng với chất lượng của bài viết nếu bài viết của Quý đọc giả được chọn để đăng trên trang của chúng tôi. Xin cám ơn!